DOĞRULUK  VE YALANCILIK

 Sıdk; sözün öze ve kendisinden haber verilen şeye mutabakatı diye tabir edilmiştir. Bu, bütünüyle doğruluktur. Bu şartlardan biri eksik olursa; söz, sıdk sayılmaz. Ya yalan olur, ya da bu iki şey arasında mütereddid kalır. Tıpkı münafığın “Muhammed Allah’ın Resulüdür” demesi gibi… “Bu söz, kendisinden haber verilene nispetle doğrudur” dense sahih olduğu gibi, sözün öze uymaması yönüyle “yalandır” dense bu da doğrudur. Kendisinden hep doğruluk sadır olan kimseye “sıddık” denir.

  Doğruluk sadece sözde olmaz. Niyet, irade, azim ve amelde de olur.

  Sıdkın zıddı kizbtir. Doğruluğun tersi yalancılıktır. Birini anlamak için diğerini de bilmek, beraber mütalaa etmek gerekir.

 İmam-ı Gazzali der ki; “Kizb, günahın çirkin olanlarındandır. Kizb zatından haram değildir, neticesi itibariyle haramdır. Çirkinliği, onda bulunan zarar sebebiyledir. Bu sebeple, maslahata götüreceği ayan beyan belliyse yalana cevaz verilir” demiştir.

        Bazı âlimler İmam-ı Gazzali’nin bu yorumuna itiraz etmişler ve “Bu sözden, yalandan zarar hasıl olmadığı hallerde yalanın mübah olması neticesi çıkar. Böyle bir mübah yoktur” , ÜSTADdemişlerdir.

  Bu itiraza şöyle cevap verilmiştir ki; “Yalan, asıl itibariyle kesinlikle yasaktır. Ancak bir maslahata sebep olana cevaz verilmiştir, başkasına değil.”

  Üstad Bediüzzaman hazretleri ise, günümüzde yalancılık revaçta olduğu için; “bu ruhsata ve maslahata ruhsat kaldırılmıştır” der.

   Sıdk; İslam’ın en çok övdüğü hasletlerden birisidir. Yalancılık da en ziyade reddettiği…

    İmam-ı Münâvî der ki; “Yalanın çirkinliği, peşinden bütün çirkinlikleri, yasakları getirmesi sebebiyledir. Yalanın terkiyle bütün kötülükler de terk edilir.”

 İmam-ı Gazzâlî de yalan için; “Büyük günahların arasındadır.” demiştir. Yine demiştir ki; “Kişi yalancı bilinirse, sözüne güven kalmaz, gözlerden düşer, nazarlarda değersiz olur. Yalanın çirkinliğini anlamak istersen, başkalarının yalanının çirkinliğine bak! Nefsin ondan ne kadar nefret duyacak, gör! Yalanın sahibini ne kadar istihkar edeceğini, söyleyeceği yalanını ne kadar çirkin bulacağını dikkat et!”

  Hikmet erbabı bazı âlimler demişlerdir ki; “Bütün günahların tevbeyle terk edileceği ümit edilir, yalan hariç! Nice hırsızın güzelliğini, nice ayyaşın İslam’a döndüğünü görürüz de, yalancının vazgeçtiğini göremeyiz.”

   Belki bu ince sırdandır ki; hadis rivâyet edenler, Resulullah aleyhisselâm hakkında bir kere de olsa yalanı vâki olan kimseden ebediyen hadis rivayetini kabul etmemişlerdir.

   Bu ölçülere göre siyaset dünyasına bakınız. İktidar partisinin ve özellikle idaricelerinin yalanlarına bakınız. Bu kadar apaçık yalanlarından sonra bunların bundan sonraki sözlerinin ve attıkları iftiraların hiçbir değerleri yoktur.

                                                                                                                         Necdet İÇEL

---