NİYET ŞER AKIBET ŞER

         Kur’an-ı Kerîm’in kelime ve ayetleri arasında nazımdan çıkan (dizilişi) manalar olduğu gibi, sûrelerin dizilişinden de çıkan manalar vardır.

  Hiçbir şeyde tesadüf olmadığı gibi Kur’an-ı Kerîm’deki harfler, kelimeler,ayetler ve sûrelerin dizilişinde de tesadüf yoktur. Bunların arasında derin irtibatlar ve bu irtibatlara dayalı derin manalar vardır.

Fîl Sûresinden önce Hümeze Sûresi gelir. Fîl Sûresinde Kâbe’yi yıkmaya gelen ashab-ı fîl’in hüsranına, Allah’ın dinine karşı çıkanların kötü akıbetlerine Ebrehe ordusu temsili içerisinde misal getirilerek anlatılır.

Fîl Sûresinde, Allah’ın hâk ile yeksan edeceği kimselere ve toplumlara dikkat çekilir. Önceki Humeze Sûresinde ise Ebrehe ordusu gibi Allah’ın helak edeceği kimselerin vasıflarına ve alâmetlerine dikkat çekilir.

“ Vay haline her hümeze ve lümezenin !” (Hümeze: 1) Yani insanları arkadan çekiştiren, küçük düşüren, kaş göz hareketleri ile eğlenenlerin!

“Böylesi mal yığar ve onu sayar durur. Malını kendisini ebedi yaşatacağını sanır.” (Hümeze: 2-3) Yani o kişnin alaycı tavrı, servet sahibi olmasından ileri gelmektedir. Mal yığma, bir de onu tek tek sayıp övünme her ikisi de mala perestiş etme fakat bu malı kendisine nasip eden Allah’ın rızası için muhtaç insanlara ve diğer hizmet yerlerine harcamamayı iyice resmeder.

Hümeze Sûresi’ndeki kötü vasıf ve fiillere sahip olanların dünyadaki akıbeti Ebrehe ordusunun akıbeti gibi olacaktır. Cebri determinizm içerisinde her dönemde aynı sebepler aynı sonuçları doğurur.

Bu benzerliği, “Kur’an-ı Kerîm’in süsüdür” diye ifade edilen Hâ Mîm’lerde de görebiliriz. Hâ Mîm’lerin dördüncüsü olan Zühruf, beşincisi olan Duhan ve altıncısı olan Câsiye sûreleri arasında da aynı sebep sonuç münasebeti vardır.

Zuhruf altın, mücevher manalarına gelir. Seksen dokuz ayetten ibaret Kur’an-ı Kerîm’in kırk üçüncü sûresi olan “Zuhruf“ kelimesi, sûrenin otuz beşinci ayetinde geçer. Altınlarla, gümüşlerle, mücevharatla dünyanın süs ve ziynetine kendini kaptırmış insanlar anlatılır.

Dünyanın süsü, ziynetiyle makam ve mansıbıyla tûl-u emele kapılmış ve böylece gözü dönmüş, bakışı bulanmış kimselerin hâli de Duhan sûresinde anlatılır.

Kur’an-ı Kerîm’in kırk dördüncü sûresi olan Duhan sûresinin onuncu ayetinde geçen, “duman, gaz” manasına gelen “Duhan” mecazi manası ile hakikatin berrak görünmesine mâni olan hal, tavır olarak değerlendirilebilir. Nitekim Türkçemizde duman kelimesi mecazi anlamda değişik şekillerde kullanılır.

Kıyametin on büyük alâmeti sayılırken bir tanesi de dumanın çıkmasıdır. Hadis-i Şerif te ise “Dumanın tesiri mümine nezle gibi gelir, kâfire ise çok şiddetlidir.”

Bu duman dünyanın süs ve ziyneti karşısında kafasının dumanlanması, özellikle ahireti görememesidir. Ahirete inandığı halde hiç ölmeyecekmiş gibi dünyaya sarılıp, dünyayı ahirete tercih etmesidir. (İbrahim: 3; Kıyame: 20-21; İnsan: 27)

Duhan sûresinden sonra ise otuz yedi ayetten ibaret olan “dizüstü çöken, çaresizlik içinde elini yüzüne, göğsüne vuran” manasına gelen Câsiye sûresi gelir. Bu ahiretteki perişâniyetin ifadesidir.

Özetle söyleyecek olursak altın ve gümüşle, dünyanın süs ve ziynetiyle makam ve mansıbıyla gözü dönmüş, başı dumanlanmış ve ileriyi, ahireti göremeyenlerin âkibeti, Câsiye sûresinde anlatılan çaresizlik içerisinde diz çökmüş keşke keşke diyerek, ah-vah çekerek ellerini göğsüne, başına vuranların akibeti gibi olacaktır.

                                                                                                    Necdet İÇEL